جهانگردی الکترونیک(e-tourism )
گردشگری الکترونیک چیست؟                                          
گردشگری الکترونیکی نقطه عطفی بین گردشگری و فناوری اطلاعات است که هردو پدیده از عمده ترین فعالیت های در آمدزا و مولد فرصت های شغلی در جهان است گردشگری خود به انواع گوناگونی تقسیم شده است و فناوری اطلاعات نیز با فعالیت های گوناگونی بر توسعه گردشگری تآثیر گذار است.نقش فناوری اطلاعات در توسعه این صنعت از دوبعد قابل بررسی است :یکی بکارگیری فناوری اطلاعات در اطلاع رسانی و ارایِه خدمات گردشگری که به معنی استفاده همه جانبه از پتانسیل های صنعت فناوری اطلاعات در جهت توسعه زیر ساخت های صنعت گردشگردی است و دیگری گردشگری مجازی است که به معنای گردش و سفر به صورت الکترونیکی و شامل اکترونیک شدن منابع گردشگری است.مفهوم گردشگری الکترونیک شامل کلیه اجزا کسب و کار از قبیل تجارت الکترونبکی تحقیق و توسعه الکترونیکی تولید محتوای الکترونیکی و ارایه خدمات به صورت الکترونیکی است.گردشگری مجازی ابزاری است که با آن یک علاقمند به گردشگری بتواند در کوتاهترین زمان ممکن با حداقل امکانات و پایین ترین هزینه و با دانش اندک ظرفیت های گردشگری یک کشور را شناسایی و با یک برنامه هدف دار و هدایتگر از سوی دولت و آژانس ها و مراکز به مکانی خاص مسافرت کند.گردشگری مجازی (e-tourism)مقوله جدیدی است که کمتر از 20 سال از پدید آمدن نمی گذرد گردشگری مجازی به معنای حضور در سرزمین دیجیتال اطلاعات و ارتباطات و ظهور بر پهنه شبکه گسترده جهانی (world wide web)است که امکان مشاهده اطلاعات صوتی تصویری متنی را از دنیای فیزیکی پیرامون ما در اختیارمان می گذارد دور دنیا که در نوشنه های ژول ورن در 80 روز انجامید اکنون با  hyper textهای دنیای web  با یک کلیک امکان پذیر شده است و شما با یک کلیک از این سوی دنیا به ان سوی دیگر می روید و در این مسافرت حتی یک ریال هم خرج نخواهید کرد ! واژه گردشگری الکترونیک (e-tourism) به معنای کسب و کار الکترونیکی (e-business) در مسافرت و گردشگری الکترونیک است و سه مجموعه متمایز مدیریت کسب و کار نظام های اطلاعاتی مدیریت و گردشگری را شامل می شود.
گردشگری در چه مواردی کاربرد دارد و برای چه کسانی مفید است؟
گردشگری الکترونیک برای معرفی جاذبه های باستانی بناهای جذاب اشیای قیمتی و هر پدیده مادی دارای فرم و حجم و اندازه کاربرد دارد و برای تمامی کشور ها به خصوص کشورهای در حال توسعه که غالبا از امکانات و زیر ساخت های مناسب و کافی برخوردار نیست و با احداث و توسعه آن ها بسیار گران تمام می شود و در کوتاه مدت مقدور نیست مناسب تر است بنابراین توسعه این نوع گردشگری در مناطق و کشور های اهمیت تعیین کننده ای دارد که عمده ترین تاکید آن ها بر بازدید از میراث باستانی و سایر پدیده های دارای فرم و حجم و اندازه است این نوع گردشگری برای انواع گردشگری از جمله گردشگری روستایی گردشگری کشاورزی گردشگری ساحلی و هر نوع گردشگری دیگر که هدف گردشگران از آن استفاده از آب و هوا(اقلیمی) افتاب طعم غذاها و جذابیت هایی از این گروه باشد مناسب و پاسخگو نیست به عبارتی استفاده از سواحل نسیم صبحگاهی هوای مطبوع از طریق ابزار الکترونیک ممکن نیست .این نوع گردشگری در کشور هایی که مشکل نیروی انسانی آموزش دیده در رابطه با تور گردانی یا راهنمایان تور دارند موثر خواهد بود .گردشگری الکترونیک برای افراد مانند محققان که صرفا برای مطالعه بر روی یک جاذبه از آن بازدید می کنند بسیار مفید است چرا که امکان بررسی و مطالعه را تا حدودی در محل زندگی یا تحقیق خود خواهند داشت در این نوع گردشگری امکان معرفی صنایع دستی وجود دارد و حتی از طریق تجارت الکترونیک به فروش تولیدات و صنایع دستی کمک می کند.
مزایای گردشگری الکترونیک
طبق آداب و رسومی که بین بیشتر مردم دنیا وجود دارد افراد پس از سفر به یک منطقه تولیدات آن جا را به عنوان سوغات برای اقوام خود خریداری می کنند این کار ممکن است با صرف زمان و هزینه فراوان صورت گیرد و در عین حال بسیاری از مسافران تولیدات خاص یک منطقه را به درستی ندانند. اینترنت باعث شده تا تهیه این قبیل کالاها بسیار آسان شود افراد امروزه می توانند با مراجعه به سایت های موجود تمامی تولیدات مناطق مختلف جهان را مشاهده کرده و در صورت تمایل آن ها را بخرند علاوه بر این موارد هتل ها شرکت های هواپیمایی و... که به عنوان بزرگترین حامیان صنعت جهانگردی محسوب می شوند  نیز تمام خدمات خود را به صورت مجازی در اختیار مردم قرار داده اند  این سرویس های جدید به افراد کمک می کند تا بلیت هواپیما بلیت هتل و دیگر خدمات مورد نیاز خود را در اینترنت و بدون صرف زمان رفتن به شعبه های شرکت های مذکور خریداری کنند  که  این خود از مزایای گردشگری محسوب می شود و هم چنین این نوع بخصوص گردشگری به افراد امکان می دهد پیش از آن که به صورت فیزیکی سفر خود را آغاز کنند به صورت مجازی و از طریق ابزارهای اینترنتی وارد محل مورد نظرشان شوند و با در اختیار گرفتن برنامه های تلویزیونی مقاله ها گزارش های منتشر شده در نشریات کتب ها درباره آن مکان مزایا و معایب این سفر را در یابند و به راحتی در مورد انجام این سفر تصمیم گیری کنند.به عنوان مثال اگر شما قصد بازدید از موزه لوور در پاریس یا هرمیتاژ در مسکو و هر نقطه دیگری را در دنیا و یا نه در کشور خودتان داشته باشید لازم نیست هزینه های کمر شکنی را به خود تحمیل کنید فقط کافیست پای کامپیوترخودتان بنشینید و با خرید یک کارت اینترنت و در صورت تحت پوشش  بودن با استفاده از ADSLمنزل به وب سایت آنها مراجعه کنید و گشتی در این موزه ها بزنید و از  دیدن اشیا تاریخی و آثار موجود لذت ببرید و سابقه تمام آن ها را نیز  مطالعه کنید بعد میتوانید تصمیم بگیرید که آیا شخصا می خواهید به آن کشورها سفر کنید یا خیر؟ پس همگی بر این اعتقاد هستیم که استفاده از    itدر این صنعت بالطبع اطلاعات هدفمند و طبقه بندی شده را در مورد مکان های مورد نظر توریست در اختیار دهند.شاید در نظر بسیاری از مردم سفر به سرزمین های مختلف به کمک فناوری امروزی کاری آسان و بی درد سر به نظر برسد اما بسیاری از دانشمندان این گونه تصور نمی کنند ما برای آن که بتوانیم به مکانی دور دست سفر کنیم مجبوریم به مقدار زیاد سوخت فسیلی را که از منابع محدود  تامین می شود به کار بریم این طور که به تازگی مشخص شده سفر های هوایی همه ساله بیشترین سوخت را در جهان مصرف می کنند و در مقابل بیشترین آسیب را به محیط زیست وارد می آورند این سفرها مو جب می شود تا میزان کربن موجود در محیط زیست سالیانه 2 تا 3 در صد افزایش پیدا کند و این طور که پیش بینی شده رقم یاد شده برای سال  2015 به 5 در صد و برای سال 2050 به 10 در صد افزایش خواهد رسید پس از هواپیما ها اتوموبیل ها قرار دارند و بیشترین آسیب را به محیط زیست و محل زندگی ما وارد می کنند تا ما در معرض ابتلا به بیماری های مختلف گردیم همه این خطرات به علت رشد صنعت جهانگردی و افزایش استقبال مردم به سرزمین مختلف است بنابراین یکی دیگر از مزایای گردشگری الکترونیک این است که این قبیل مشکلات یاد شده را ندارد و هیچ  آسیبی به محیط زیست وارد نمی کند.  به طور کلی اگر بخواهیم درباره مزایای گردشگری نسبت به نوع سنتی اش بحث کنیم  به همان ویژگی شبکه های جهانی و یا اینترنت می رسیم  همان صرفه جویی در وقت و نبود محدودیت های مکانی و زمانی و استفاده از تکنولوژی های ارتباطات و اطلاعات.علاوه براین که در وقت کاربران صرفه جویی می کند نقش بسیار مهم در کاهش هزینه ها برای افراد دارد.بعد فرهنگی-اجتماعی توسعه گردشگری الکترونیک امکان بازدید از جاذبه ها برای تمامی گروه های سنی –جنسی-فرهنگی و مذهبی قومی و نژادی فراهم می گردد همچنین برخی اعضای خانواده از جمله نوجوانان جوانان و دختران بدون حضور والدین و بدون احساس عدم امنیت و بدون نیاز به مواظبت فیزیکی می توانند از جاذبه های کشورهای دیگر بازدید نمایند همچنین با  حذف مسافرت گردشگران نیز مشکلاتی از قبیل خستگی سفر و بیماری را نخواهند داشت.این نوع گردشگری گزینه ای جدید برای کنترل و مهر اثرات منفی اجتماعی و نگرانی های بالقوه گردشگری برای برخی کشورهاست به عنوان نمونه کشورهایی که از ارتباط مستقیم افراد جامعه خود نگران هستند از این طریق می توانند جاذبه ها و میراث خودرا معرفی کنند از جمله در برنامه های 5ساله کشور ما در دوره قبل از انقلاب اسلامی و چه در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی از هممترین اهداف مصوف بوده است بعد سیاسی گردشگری الکترونیک بیشتر در گستره
بین المللی قابل بحث و پیگیری است .امکان اخذ و بازدید از  کشور های دیگر برای بسیاری از افراد و گروههای جامعه به دلایلی از جمله:1)نداشتن حد نصاب سن لازم  2)ممنوعیت خروج از کشور
3)نا مساعد بودن روابط کشورشان با کشور مقصد مقدور نیست گردشگری الکترونیک این محدودیت را تا حدود زیادی کمرنگ می کند و گامی موثر در افزایش آگاهی و شناخت ملل از جاذبه های گردشگری و به تبع فرهنگ و میراث یکدیگر به شمار می رود.
تور های مجازی

یکی دیگر از مسائلی که وارد جهانگردی شده راه اندازی تورهای مجازی است.این قبیل تورها به کمک تصاویر ویدیویی و عکس های سه بعدی چشم اندازهای زیبایی را از محل سفر عرضه می کنند تا تمایل افراد برای انجام این مسافرت افزایش یابد مسوولان تورهای مجازی معمولا عکس هایی را روی اینترنت به نمایش می گذارند که بسیار با کیفیت است و در یک صحنه می تواند تمام جزئیات یک مکان به خصوص را نمایان کند برای تهیه این قبیل تصاویر عکاس  مجبور است که چند عکس را از قسمت های مختلف فضای مورد نظر تهیه کرده و آن ها را  به صورت  ماهرانه ای در کنار یکدیگر قرار دهد . امروزه لنزها و نرم افزار های مختلفی ساخته شده اند که تولید این قبیل عکس ها را بسیار آسان می کنند و به فرد امکان می دهند که تنها با گرفتن چند عکس پشت سر هم چشم انداز وسیعی از یک مکان را در اختیار کاربران بگذارند.تور مجازی این امکان را برای افراد ایجاد می کند تا در آن واحد از طریق اینترنت یک مکان را با تمام جزئیاتش مشاهده کنند .امروزه بسیاری از شرکت های صنعتی از این فناوری برای بازاریابی های جهانی استفاده می کنند تا تولیدات و خدماتشان را آسان تر به فروش برسانند.طی چند سال گذشته کیفیت کارآمدی و دسترس بودن تورهای مجازی به میزان زیادی ارتقا یافته به طوری که برخی وب سایت ها به کاربران اجازه می دهند از داخل کامپیوتر شخصی  خود و با نقشه ای که در اختیار آن ها قرار گرفته تور را کنترل کنند به هر حال با توجه به این که صنعت جهانگردی همانند دیگر صنایع دنیا با سرعت زیاد در حال رشد است کارشناسان بر این باورند که تورهای مجازی  در آینده نزدیک پر رونق ترین بخش این صنعت محسوب خواهد شد و به این وسیله زندگی مردم را در سراسر جهان تحت تاثیر خود قرار خواهند داد .
 
سرویس ها و زیر ساخت های گردشگری الکترونیک
برای طراحی و توسعه گردشگری مجازی در هر کشوری نیاز به زیر ساخت هایی است که این زیرساخت ها در دو بخش کلی گردشگری و ITقابل دسته بندی است:
website(1
2) e-visa
3) رزوراسیون مراکز اقامتی
4) رزرواسیون مراکز گردشگری
(5     رزرواسیون وسایل نقلیه
·         Website
یکی از بهترین زمینه های اطلاع رسانی توان گردشگری یک کشور استفاده از وب سایت ها است.این وب سایت ها به علت ارزش فوق العاده اطلاع رسانی که در اختیار کاربران گسترده اینترنت قرار می دهند فرصت خوبی برای معرفی امکانات گردشگری یک کشور است که از این میان سایت های اطلاع رسانی دولتی مربوط به گردشگری یک کشور در اینترنت از اهمیت خاصی برخوردار است در حقیقت می توان گفت سایت های رسمی سخنگوهای دیجیتالی یک کشور در webهستند و هرچه این پایگاه ها قوی تر و به روزتر باشد مخاطب پذیری آنها بیشتر است. در طراحی این پایگاه های اطلاع رسانی باید به چند نکته توجه داشت:
§    چند زبانه بودن:((multi languegsبا توجه به زبان غیر بومی گردشگران زبان های رایج دنیا باید مد نظر قرار بگیرد.
§    چند رسانه ای بودن:((multi mediaپایگاه اطلاع رسانی باید از تمامی ظرفیت هایweb  مانند عکس فیلم متن و غیره برای اطلاع رسانی استفاده کند و فقط یک وب سایت با ده ها صفحه متن نمی تواند جوابگوی مراجعان باشد.
§    به روز رسانی قوی:(uptodate) اطلاعات موجود در وب سایت باید هر از چند گاهی به روز شده تا کاربران با تغییرات و قوانین و مقررات آشنایی داشته باشند.
§    User friendly: وب سایت باید به راحتی اطلاعات در خواستی کاربر را در اختیار  او قرار دهد تا موجب سردر گمی او نشود به عنوان نمونه به امکاناتی مانند  sortو searchروی پایگاه اشاره کرد تا بتواند اطلاعات را در قالب دسته بندی های مورد نظر خود به دست آورد.
·         e-visa
ویزای الکترونیکی یکی از سرویس های بسیار مشهور در زمینه   e-tourismاست.در واقع کشور هایی که خدمات ویزا را به صورت الکترونیکی ارائه می کنند آنرا یکی از شاخص های پیشرفت خود در زمینه ITو
 e-governmentمی دانند.e-visaدر سطوح متفاوتی در جهان ارائه می شود و استانداردهایی که سطح سرویسی خاصی را مشخص کنند وجود ندارد .برخی از کشورها e-visaرا در حد ارائه اطلاعات اخذ ویزا از طریق اینترنت می دانند و برخی دیگر کل عملیات لازم برای اخذ ویزا را به صورت الکترونیکی و از طریق اینترنت انجام می دهند.در حال حاضر ظاهرا تنها سه کشور روسیه کانادا و استرالیا خدمات صدور ویزا  را به صورت کاملا الکترونیکی را عرضه می کنند اما سایر کشور ها نیز برای ارائه این سرویس ها در تلاش هستند.صدور  e-visaبه صورت کامل یکی از سرویس های مورد نیاز برای e-tourismاست.هنگامی که یک گردشگر سفر خود را از طریق اینترنت داشته باشد بحث صدور ویزا چندان مشکل نیست چرا که به سادگی می توان اطلاعات مورد نیاز را به صورت فرم های الکترونیکی از طریق اینترنت دریافت کرد و مقدمات لازم برای صدور ویزا را مهیا کرد هزینه ها را می توان از طریق کارت های اعتباری و پرداخت های اینترنتی دریافت کرد .تنها تفاوتی که میان ویزای معمولی و ویزای الکترونیکی وجود دارد عدم امکان تطابق ویزا با پاسپورت و سایر روش های تشخیص هویت است لذا در مورد  e-visaصحت ادعاها به عهده متقاضی ویزا است و ویزای صادر شده باید در مبدا ورودی به گردشگر تحویل گردد.برای این منظور بایستی زیر ساخت های لازم در مبدا ورودی نظیر فرودگاهها ایجاد شود تا دارنده ویزای الکترونیکی با ارائه یک کد یا شماره ویزا و ارائه گذرنامه ویزای خود را در ترمینال ورودی دریافت کند.در نهایت الکترونیکی کردن گردشگری می توان یک کارت هوشمند را به توریست در ابتدای ورود تحویل داد تا در آن کلیه اطلاعات لازم از جمله ویزای الکترونیکی گردشگر وجود داشته باشد تا کلیه مراحل کاغذی حذف و گردشگر تمام عملیات مورد نیاز خود را از طریق همان کارت هوشمند به انجام رساند.به این ترتیب تعامل فیزیکی گردشگر با بخش سرویس دهنده به حداقل رسیده و تمام فرآیند ورود گردشگر الکترونیکی خواهد شد.
سایت های زیر در زمینه e-visaبه فعالیت می پردازد:
http://www.ausvisas.com
http://www.visatorussia.com
http://www.gotorussia.com
·         سیستم های رزرو و فروش اینترنتی بلیط
یک سایت معتبر سرویس دهنده در زمینه گردشگری الکترونیک ET)) بایستی خدمات مربوط به رزرو و فروش الکترونیکی بلیط موسسات مختلف حمل و نقل (هوایی,دریایی,ریلی و جاده ای) را دارا باشد.هنگامی که یک توریست به یک سایت ETمراجعه می کند باید قادر باشد تا از طریق همان سایت و همان واسط کاربری کلیه عملیات رزرو بلیط و خرید بلیط خود را به انجام رساند.رزرو و فروش بلیط خطوط هوایی بین المللی عموما از طریق سرویس دهندگان جهانی انجام می پذیرد در سطح جهان اکثر شرکت ها با یک یا چند سرویس دهنده عمده ارائه دهنده این خدمات مانند گابریل گالیلئو و... وارد قرار داده شده و اطلاعات خود را روی اینترنت عرضه می کنند.لیکن در بعد داخلی و منطقه ای شرکت های هوایی و موسسات گردشگری می توانند با استانداردهای مستقلی که خود تعریف می کنند اطلاعات مورد نیاز را مهیا کرده و بر پایه سیستم هایی که خریداری کرده یا طراحی  نموده اند به رزرو و فروش  اینترنتی بلیط بپردازند.بنابراین وب سایت های ETعموما برای ارائه خدمات رزرو و فروش الکترونیکی بلیط خطوط هوایی بین المللی اطلاعات مورد نیاز گردشگر را از طریق سرویس دهندگان جهانی که با نام (GDS(Global distribution))) شناخته می شوند تامین می کنند .ولی در بعد داخلی از آزادی عمل بیشتری برخوردار بوده و می توانند بین استفاده از خدمات این سرویس دهندگان جهانی و استفاده از سیستم  اختصاصی خود یکی را انتخاب کنند.در مورد سایر روشهای حمل و نقل دریایی و ریلی و جاده ای وضعیت متفاوت است.از آنجا که اغلب سرویس دهندگان منطقه ای هستند لذا وضعیت خطوط هوایی  کاملا متفاوت است و  سایت های فعال در زمینه ETبایستی با موسسات فعال در زمینه های فوق مستقیما وارد مذاکره شده و به نحوی اطلاعات را روی سایت مهیا کنند.به این ترتیب گردشگر با مراجعه به یک سایت ETمعتبر می تواند با جستجو در اطلاعات خطوط هوایی مختلف مطابق برنامه زمانی مورد نظر خود پروازی را رزرو کرده و سپس به جستجو در میان اطلاعات دیگر خطوط هوایی بپردازد و در نهایت بلیط مورد نیاز خود را خریداری کند یا از یک شرکت قطار مسافری برای رفتن به مقصد مورد نظر  استفاده کند یا... چنانچه بر روی سایت امکان پرداخت پول بصورت الکترونیکی موجود باشد
 می توان خرید اینترنتی را نیز مهیا کرد .در حالت خرید اینترنتی بلیط از آنجا که تعامل مستقیمی بین گردشگر و فروشنده بلیط وجود ندارد بلیط به صورت الکترونیکی (e-ticket) عرضه می شود به این معنا که گردشگر پس از خرید بلیط تنها یک کد شناسایی دریافت کرده و تا قبل از حضور در ترمینال بلیط در دست نخواهد داشت و پس از مراجعه با مطابقت دادن اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی با کد شناسایی بلیط صادر و به وی تحویل می گردد.نکته بسیار مهم در این زمینه امکان ارتباط دادن این سیستم ها با یکدیگر است به این معنا که سایت بایستی قادر باشد برای گردشگر یک برنامه پیوسته سفر  مهیا کند و بعد از آن با اتوبوس سفر خود را ادامه دهد و امکان رزرو بلیط های همه سرویس دهندگان حمل و نقل مهیا باشد.به عبارت دیگر یک وب سایت ETبایستی امکان رزرو و فروش بلیط به عنوان یک محل متمرکز برای تمامی خطوط هوایی,ریلی,جاده ای و دریایی در اختیار گردشگر قرار دهد تا به آن وسیله کل سفر خود را از ابتدا رزرو و برنامه ریزی کند.
ادامه در قسمت دوم...