خود مدیریتی، مهارتی اساسی در رهبری اثربخش سازمانی

«خود مدیریتی» از جمله مهارت‌های کلیدی در رهبران موثر است. این مهارت مجموعه‌ای از اقدامات آگاهانه است که بر طرز تفکر، احساسات و رفتارهای هر یک از ما برای کسب بهترین نتایج در زندگی شخصی و حرفه‌ای تاثیرگذار است. «خود مدیریتی» محرکی قوی برای استقلال فردی، تصمیم گیری‌های درست، خلاقانه و در شرایط دشوار است. برخی از رفتارها در فردی که توانایی«خود مدیریتی» دارند بسیار بارز است، از جمله این رفتارها می‌توان به خودآگاهی، خودتنظیمی اهداف، خود انگیختگی، مثبت صحبت کردن، ارتباطات شجاعانه و موثر و توانایی دریافت و ارائه بازخورد است. تبدیل شدن به یک خود-مدیر و حفظ مهارت‌های «خود مدیریتی» یک فعالیت توسعه‌ای به شمار می‌آید. در این نوشتار راهکارهایی برای کسب مهارت‌های «خودمدیریتی» ارائه می‌شود.
1- بر زمان«حال» متمرکز باشید. اگر برای شما تمرکز کار دشواری است، توانایی انجام کارها در زمان تعیین شده را ندارید، برای شما به یادآوردن جزئیات سخت است، فکر می‌کنید دیگران شما را درک نمی‌کنند؛ همه این موارد نشانه‌هایی از آن است که شما بر وضعیت «حال» تمرکز ندارید. یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها برای داشتن یک زندگی سالم و البته توانمندی در «خودمدیریتی»، آن است که در زمان حال (و نه گذشته و آینده) متمرکز باشید.

2-نگرش ذهنی مثبت داشته باشید. در روزگار حاضر تقریبا هر روز در حال دریافت اخبار نگران‌کننده‌تر هستیم. اما هنر یک رهبر موثر آن است که توانایی نگرش ذهنی مثبت برای خنثی کردن اثرات این اخبار را داشته باشد. برای اینکه بتوانید همیشه نگرش ذهنی مثبت خود را قوی نگاه دارید می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
• مثبت‌اندیش باشید. البته مثبت‌اندیشی یک عادت مهم است. همه چیز از ذهن شما آغاز می‌شود. این عادت پراهمیت می‌تواند موفقیت‌های بزرگی را برای شما به ارمغان بیاورد. یکی از بهترین تکنیک‌ها برای دورانداختن یک فکر منفی، جایگزینی آن با یک موضوع مثبت است. برای مثال می‌توانید در هنگام بروز یک فکر منفی به لبخند زیبای کودکی که می‌شناسید فکر کنید.
• در گفت‌وگوهای خود از زبان مثبت استفاده کنید. گاهی برخی افراد به‌طور مستمر از آب و هوا، وضعیت شغلی، همسر، همسایگان و هرچیز دیگری گلایه و شکایت می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که دقیقا چنین افرادی از کیفیت زندگی پایین تری نسبت به دیگران برخوردارند. باید به یاد داشت با جایگزین واژگان مثبت به جای کلمات منفی، مسیری مناسب برای کسب بهترین نتایج ایجاد می‌کنید.
• بپذیرید که همه چیز ایده‌آل و کامل نیست. پذیرش این موضوع می‌تواند کمک فراوانی به ایجاد نگرش ذهنی مثبت در شما کند. وقتی این موضوع را می‌پذیریم که برخی چیزها خارج از کنترل ما هستند، به جای اتلاف انرژی روی احساسات منفی، می‌توانیم به جنبه‌های مناسب و مثبت آن تمرکز کنیم.
• بیشتر وقت خود را با افراد مثبت بگذرانید. این یک واقعیت است که طبیعت ما انسان‌ها به گونه‌ای است که به تدریج خلق و خو و رفتارهای مشابه با کسانی که به ما نزدیک هستند، خواهیم گرفت. بنابراین بهتر است بیشترین وقت خود را با کسانی بگذرانید که تفکر مثبتی دارند.

3-ارزش‌های فردی خود را مشخص کنید. برای رهبری موفق و موثر، نیاز است ارزش‌های شخصی خود را تعیین کنید. برای رهبری که ارزش‌های فردی شفافی داشته باشد، تصمیم‌گیری بسیار آسان‌تر است. مشخص کردن ارزش‌های فردی موجب پایه گذاری اعتماد، افزایش اعتبار و پذیرش یک رهبر در سطح سازمان و کارکنان می‌شود.

4- برای زندگی شخصی خود برنامه ریزی داشته باشید. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های مهم در فردی که ویژگی «خودمدیریتی» دارد، داشتن برنامه زندگی(Life Plan) است. یک رهبر موثر برای زندگی فردی خود در تمامی ابعاد، برنامه‌ای تنظیم شده دارد و روزانه وضعیت پیشرفت آن را رصد می‌کند. استفاده از ابزار «چرخ زندگی» یکی از بهترین روش‌ها برای برنامه‌ریزی در زندگی شخصی است که در ابعاد مختلف زندگی به شما امکان برنامه‌ریزی می‌دهد. (این ابزار قبلا در همین ستون معرفی شده است)

5- برای سلامت خود برنامه ویژه‌ای داشته باشید. سلامت جسمانی و روانی برای فردی که قصد رهبری موثر در سازمان دارد یک الزام است. بنابراین اگر تاکنون در این زمینه از خود کاهلی نشان داده‌اید، همین امروز برای سلامت خود برنامه‌ریزی ویژه انجام دهید. موضوعات مهمی چون وضعیت رژیم روزانه غذایی، تحرک و ورزش روزانه، خواب کافی، سلامت ذهن و روان از جمله مواردی است که برای آن باید برنامه ریزی جدی صورت گیرد.

6- مدیریت استرس داشته باشید. ماهیت رهبری سازمانی مواجهه و رویارویی با چالش‌های پیچیده روزانه را می‌طلبد. یک رهبر موثر سازمانی باید توانایی اتخاذ تصمیمات دشوار را در کوتاه‌ترین زمان ممکن داشته باشد و این ویژگی می‌تواند موجب ایجاد استرس شدید و در نتیجه کاهش تدریجی توانایی شود. بنابراین تسلط و آگاهی از روش‌هایی برای کاهش استرس روزانه برای یک رهبر موثر یک الزام است. اما برخی اقدامات کوچک زیر ممکن است به کاهش استرس روزانه کمک کند:
• پیاده روی روزانه داشته باشید.
• زمانی از هفته را در طبیعت بگذرانید.
• با یک دوست نزدیک تماس بگیرید.
• دفتر خاطرات روزانه داشته باشید.
• به موسیقی گوش دهید.
• یک فیلم کمدی تماشا کنید.
به خاطر داشته باشید «خودمدیریتی» یکی از مهارت‌های مهم برای تبدیل شدن به رهبری موثر و تحول گرا است و نقطه آغازین برای تقویت این مهارت آن است که از وضعیت موجود خود آگاه باشید.