ما می بایست به مقوله امنیت اطلاعات در عصر اطلاعات نه بصورت یک کالا و یا محصول بلکه بصورت یک فرآیند نگاه کرده و امنیت را در حد یک محصول خواه نرم افزاری و یا سخت افزاری تنزل ندهیم .

یک سیستم کامپیوتری از چهار عنصر : سخت افزار ، سیستم عامل ، برنامه های کاربردی و کاربران ، تشکیل می گردد. سخت افزار شامل حافظه ، دستگاههای ورودی ، خروجی و پردازشگر بوده که بعنوان منابع اصلی پردازش اطلاعات ، استفاده می گردند. برنامه های کاربردی شامل کمپایلرها ، سیستم های بانک اطلاعاتی ، برنامه های تجاری و بازرگانی ، بازی های کامپیوتری و موارد متنوع دیگری بوده که روش بخدمت گرفتن سخت افزار جهت نیل به اهداف از قبل تعریف شده را مشخص می نمایند. کاربران ، شا مل انسان ، ماشین و دیگر کامپیوترها می باشد . هر یک از کاربران سعی در حل مشکلات تعریف شده خود از طریق بکارگیری نرم افزارهای کاربردی در محیط سخت افزار می نمایند. سیستم عامل ، نحوه استفاده از سخت افزار را در ارتباط با برنامه های کاربردی متفاوتی که توسط کاربران گوناگون نوشته و اجراء می گردند ، کنترل و هدایت می نماید. بمنظور بررسی امنیت در یک سیستم کامپیوتری ، می بایست به تشریح و تبین جایگاه هر یک از عناصر موجود در یک سیستم کامپیوتری پرداخته گردد.

در این راستا ، قصد داریم به بررسی نقش عوامل انسانی دررابطه با امنیت اطلاعات پرداخته و جایگاه هر یک از مولفه های موجود را تبین و تشریح نما ییم . اگر ما بهترین سیستم سخت افزاری و یا سیستم عامل را بخدمت بگیریم ولی کاربران و یا عوامل انسانی درگیر در یک سیستم کامپوتری، پارامترهای امنیتی را رعایت ننمایند ، کاری را از پیش نخواهیم برد. وضعیت فوق مشابه این است که شما بهترین اتومبیل با درجه بالای امنیت را طراحی و یا تهیه نمایید ولی آن را در اختیار افرادی قرار دهید که نسبت به اصول اولیه رانندگی توجیه نباشند ( عدم رعایت اصول ایمنی ) .

ما می بایست به مقوله امنیت اطلاعات در عصر اطلاعات نه بصورت یک کالا و یا محصول بلکه بصورت یک فرآیند نگاه کرده و امنیت را در حد یک محصول خواه نرم افزاری و یا سخت افزاری تنزل ندهیم .هر یک از موارد فوق ، جایگاه خاص خود را با وزن مشخص شده ای دارند و نباید به بهانه پرداختن به امنیت اطلاعات وزن یک پارامتر را بیش از آنچیزی که هست در نظر گرفت و پارامتر دیگری را نادیده گرفته و یا وزن غیر قابل قبولی برای آن مشخص نماییم . بهرحال ظهور و عرضه شگفت انگیز تکنولوژی های نو در عصر حاضر ، تهدیدات خاص خود را نیز بدنبال خواهد داشت . ما چه کار می بایست بکنیم که از تکنولوژی ها استفاده مفیدی را داشته و در عین حال از تهدیدات مستقیم و یا غیر مستقیم آنان نیز مصون بمانیم ؟ قطعا" نقش عوامل انسانی که استقاده کنندگان مستقیم این نوع تکنولوژی ها می باشند ، بسیار محسوس و مهم است .

با گسترش اینترنت و استفاده از آن در ابعاد متفاوت ، سازمانها و موسسات با مسایل جدیدی در رابطه با امنیت اطلاعات و تهاجم به شبکه های کامپیوتری مواجه می باشند. صرفنظر از موفقیت و یا عدم موفقیت مهاجمان و علیرغم آخرین اصلاحات انجام شده در رابطه با تکنولوژی های امنیتی ، عدم وجود دانش و اطلاعات لازم ( سواد عمومی ایمنی ) کاربران شبکه های کامپیوتری و استفاده کنندگان اطلاعات حساس در یک سازمان ، همواره بعنوان مهمترین تهدید امنیتی مطرح و عدم پایبندی و رعایت اصول امنیتی تدوین شده ، می تواند زمینه ایجاد پتانسیل هایی شود که توسط مهاجمین استفاده و باعث بروز مشکل در سازمان گردد. مهاجمان همواره بدنبال چنین فرصت هایی بوده تا با اتکاء به آنان به اهداف خود نایل گردند. در برخی حالات اشتباه ما زمینه موفقیت دیگران! را فراهم می نماید . اگر سعی نماییم بر اساس یک روش مناسب درصد بروز اشتباهات خود را کاهش دهیم به همان نسبت نیز شانس موفقیت مهاجمان کاهش پیدا خواهد کرد.

مدیران شبکه ( سیستم ) ، مدیران سازمان و کاربران معمولی جملگی عوامل انسانی در یک سازمان می باشند که حرکت و یا حرکات اشتباه هر یک می تواند پیامدهای منفی در ارتباط با امنیت اطلاعات را بدنبال داشته باشد . در ادامه به بررسی اشتباهات متداولی خواهیم پرداخت که می تواند توسط سه گروه یاد شده انجام و زمینه بروز یک مشکل امنیتی در رابطه با اطلاعات حساس در یک سازمان را باعث گردد.

● اشتباهات متداول مدیران سیستم

مدیران سیستم ، به افرادی اطلاق می گردد که مسیولیت نگهداری و نظارت بر عملکرد صحیح و عملیاتی سیستم ها و شبکه موجود در یک سازمان را برعهده دارند.در اغلب سازمانها افراد فوق ، مسیولیت امنیت دستگاهها ، ایمن سازی شبکه و تشخیص ضعف های امنیتی موجود در رابطه با اطلاعات حساس را نیز برعهده دارند. بدیهی است واگذاری مسیولیت های متعدد به یک فرد، افزایش تعداد خطاء و اشتباه را بدنبال خواهد داشت . فشار عصبی در زمان انجام کار مستمر بر روی چندین موضوع متفاوت و بصورت همزمان ، قطعا" احتمال بروز اشتباهات فردی را افزایش خواهد داد. در ادامه با برخی از خطاهای متداولی که ممکن است توسط مدیران سیستم انجام و سازمان مربوطه را با تهدید امنیتی مواجه سازد ، آشنا خواهیم شد.

● موردیک : عدم وجود یک سیاست امنیتی شخصی

اکثر قریب به اتفاق مدیران سیستم دارای یک سیاست امنیتی شخصی بمنظور انجام فعالیت های مهمی نظیر امنیت فیزیکی سیستم ها ، روش های بهنگام سازی یک نرم افزار و روشی بمنظور بکارگیری patch های جدید در زمان مربوطه نمی باشند .حتی شرکت های بزرگ و شناخته شده به این موضوع اذعان دارند که برخی از سیستم های آنان با همان سرعت که یک باگ و یا اشکال تشخیص و شناسایی می گردد ، توسط patch مربوطه اصلاح نشده است .در برخی حالات ، مدیران سیستم حتی نسبت به آخرین نقاط آسیب پذیرتشخییص داده شده نیز آگاهی بهنگام شده ای را نداشته و قطعا" در چنین مواردی انتظار نصب patch مربوطه نیز توقعی بی مورد است . وجود نقاط آسیب پذیر در شبکه می تواند یک سازمان را در معرض تهدیدات جدی قرار دهد . امنیت فرآیندی است که می بایست بصورت مستمر به آن پرداخته شود و هرگز به اتمام نمی رسد.در این راستا لازم است، بصورت مستمرنسبت به آخرین حملات بهمراه تکنولوژی ها ی مربوطه ، آگاهی لازم کسب و دانش خود را بهنگام نماییم .اکثر مدیران سیستم ، کارشناسان حرفه ای و خبره امنیتی نمی باشند ، در این رابطه لازم است ، بمنظور افزایش حفاظت و ایمن سازی شبکه ، اطلاعات و دانش مربوطه بصورت مستمر ارتقاء یاید .افرادیکه دارای گواهینامه های خاصی امنیتی و یا دانش و اطلاعات اضافه در رابطه با امنیت اطلاعات می باشند ، همواره یک قدم از کسانی مهارت آنان صرفا" محدود به شبکه است ، جلوتر می باشند .

در ادامه ، پیشنهاداتی بمنظور بهبود وضعیت امنیتی سازمان و افزایش و ارتقاء سطح معلومات مدیران سیستم ، ارایه می گردد :

▪ بصورت فیزیکی محل کار و سیستم خود را ایمن سازید .زمینه استفاده از سیستم توسط افرادیکه در محدوده کاری شما فعالیت دارند ، می بایست کاملا" کنترل شده و تحت نظارت باشد .

▪ هر مرتبه که سیستم خود را ترک می کنید ، عملیات logout را فراموش نکنید .در این رابطه می توان یک زمان time out را تنظیم تا در صورت فراموش نمودن عملیات logout ، سیستم قادر به حفاظت خود گردد.

▪ خود را عضو خبرنامه ها ی متفاوت امنیتی کرده تا شما را با آخرین نقاط آسیب پذیر آشنا نمایند. درحقیقت آنان چشم شما در این معرکه خواهند بود( استفاده مفید از تجارب دیگران ) .

▪ سعی گردد بصورت مستمر از سایت های مرتبط با مسایل امنیتی دیدن تا درزمان مناسب با پیام های هشداردهنده امنیتی در رابطه با نرم افزارهای خارج از رده و یا نرم افزارهای غیر اصلاح شده ( unpatched ) آشنا گردید.

▪ مطالعه آخرین مقالات مرتبط با مسایل امنیتی یکی از مراحل ضروری و مهم در فرآیند خود آموزشی ( فراگیری ) مدیران شبکه است . بدین ترتیب این اطمینان بوجود خواهد آمد که مدیر مربوطه نسبت به آخرین اطلاعات و مسایل مربوطه امنیتی در کمیته های موجود ، توجیه است .

▪استفاده از یاداشت ها و مقالات در ارتباط با هر نوع اطلاعات حساس نظیر رمزهای عبور وI هر چیزی که ممکن است زمینه ساز ایجاد یک پتانسیل آسیب پذیر و دستیابی به سیستم مطرح گردد را محدود نمایید. در صورتیکه از این نوع اطلاعات استفاده می شود، قبل ازترک محل کار ، آنها را از بین ببرید. افرادیکه دارای سوء نیت بوده در محدوده کاری شما می باشند ، می توانند ازمزایای ضعف های شناخته شده استفاده نمایند، بنابراین ضروری است استفاده از چنین یاداشت هایی محدود و یا بصورت کامل حذف گردد .

● مورد دو : اتصال سیستم های فاقد پیکربندی مناسب به اینترنت

همزمان با گسترش نیازهای سازمان، سیستم ها و سرویس دهندگان جدیدی بر اساس یک روال معمول به اینترنت متصل می گردند. قطعا" توسعه سیستم با هدف افزایش بهره وری در یک سازمان دنبال خواهد شد.اکثر اینچنین سیستمهایی بدون تنظیمات امنیتی خاص به اینترنت متصل شده و می تواند زمینه بروز آسیب و حملات اطلاعاتی توسط مهاجمان را باعث گردد ( در بازه زمانی که سیستم از لحاظ امنیتی بدرستی ممیزی نشده باشد ، این امر امکان پذیر خواهد بود).

مدیران سیستم ممکن است به این موضوع استناد نمایند که سیستم جدید بوده و هنوز کسی آن را نمی شناسد و آدرس IP آن شناخته شده نیست ، بنابراین امکان شناسایی و حمله به آن وجود نخواهد داشت .طرز فکر فوق ، یک تهدید برای هر سازمان بشمار می رود . افراد و یا اسکریپت های پویش اتوماتیک در اینترنت ، بسرعت عملیات یافتن و تخریب این نوع سیستم های آسیب پذیر را دنبال می نمایند. در این راستا ، شرکت هایی خاصی وجود دارد که موضوع فعالیت آنان شبکه بوده و برای تست سیستم های تولیدی خود بدنبال سیستم های ضعیف و آسیب پذیر می گردند.( سیستم آسیب پذیر ما ابزار تست دیگران خواهد شد). بهرحال همواره ممکن است افرادی بصورت مخفیانه شبکه سازمان شما را پویش تا در صورت وجود یک نقطه آسیب پذیر، از آن برای اهداف خود استفاده نمایند. لازم است در این راستا تهدیدات و خطرات را جدی گرفته و پیگری لازم در این خصوص انجام شود. در این رابطه موارد زیر پیشنهاد می گردد :

▪ قبل از اتصال فیزیکی یک کامپیوتر به شبکه ، مجوز امنیتی لازم با توجه به سیاست های تدوین شده امنیتی برای آن صادر گردد ( بررسی سیستم و صدور مجوز اتصال )

کامپیوتر مورد نظر می بایست شامل آخرین نرم افزارهای امنیتی لازم بوده و از پیکربندی صحیح آنان می بایست مطمین گردید.

▪ در صورتیکه لازم است بر روی سیستم مورد نظر تست های شبکه ای خاصی صورت پذیرد ، سعی گردد امکان دستیابی به سیستم فوق از طریق اینترنت در زمان تست ، بلاک گردد.

▪ سیستمی را که قصد اتصال آن به اینترنت وجود دارد ، نمی بایست شامل اطلاعات حساس سازمان باشد.

▪ سیستم مورد نظر را تحت برنامه های موسوم به Intrusion Detection System قرار داده تا نرم افزارهای فوق بسرعت نقاط آسیب پذیر و ضعف های امنیتی را شناسایی نمایند.

● مورد سه : اعتماد بیش از اندازه به ابزارها

برنامه های پویش و بررسی نقاط آسیب پذیر،اغلب بمنظور اخذ اطلاعات در رابطه وضعیت جاری امنیتی شبکه استفاده می گردد . پویشگرهای تشخیص نقاط آسیب پذیر ، اطلاعات مفیدی را در ارتباط با امنیت سیستم نظیر : مجوزهای فایل ، سیاستهای رمز عبور و سایر مسایل موجود، ارایه می نمایند . بعبارت دیگر پویشگران نقاط آسیب پذیر شبکه ، امکان نگرش از دید یک مهاجم را به مدیریت شبکه خواهند داد. پویشگرها ی فوق ، عموما" نیمی از مسایل امنیتی مرتبط را به سیستم واگذار نموده و نمی توان به تمامی نتایج بدست آمده توسط آنان بسنده و محور عملیات خود را بر اساس یافته های آنان قرار دهیم . در این رابطه لازم است متناسب با نوع سیستم عامل نصب شده بر روی سیستم ها از پویشگران متعدد و مختص سیستم عامل مربوطه استفاده گردد( اخذ نتایج مطلوبتر) . بهرحال استفاده از این نوع نرم افزارها قطعا" باعث شناسایی سریع نقاط آسیب پذیر و صرفه جویی زمان می گردد ولی نمی بایست این تصور وجود داشته باشد که استفاده از آنان بمنزله یک راه حل جامع امنیتی است . تاکید صرف بر نتایج بدست آمده توسط آنان ، می تواند نتایج نامطلوب امنیتی را بدنبال داشته باشد . در برخی موارد ممکن است لازم باشد ، بمنظور تشخیص نقاط آسیب پذیر یک سیستم ،عملیات دستی انجام و یا حتی تاسکریپت های خاصی در این رابطه نوشته گردد .

● مورد چهار : عدم مشاهده لاگ ها ( Logs )

مشاهده لاگ های سیستم، یکی از مراحل ضروری در تشخیص مستمر و یا قریب الوقوع تهدیدات است . لاگ ها، امکان شناسایی نقاط آسیب پذیر متداول و حملات مربوطه را فراهم می نمایند. بنابراین می توان تمامی سیستم را بررسی و آن را در مقابل حملات مشخص شده ، مجهز و ایمن نمود. در صورت بروز یک تهاجم ، با استفاده از لاگ های سیستم ، تسهیلات لازم بمنظور ردیابی مهاجمان فراهم می گردد.( البته بشرطی که آنان اصلاح نشده باشند ) . لاگ ها را بصورت ادواری بررسی و آنها را در یک مکان ایمن ذخیره نمایید.

● مورد پنج : اجرای سرویس ها و یا اسکریپت های اضافه و غیر ضروری

استفاده از منابع و شبکه سازمان ، بعنوان یک زمین بازی شخصی برای تست اسکریپت ها و سرویس های متفاوت ، یکی دیگر از اشتباهات متداولی است که توسط اکثریت قریب به اتفاق مدیران سیستم انجام می شود . داشتن اینچنین اسکریپت ها و سرویس های اضافه ای که بر روی سیستم اجراء می گردند ، باعث ایجاد مجموعه ای از پتانسیل ها و نفاط ورود جدید برای یک مهاجم می گردد ( در صورتیکه سرویس های اضافه و یا اسکریپت ها بر روی سرویس دهنده اصلی نصب و تست گردند ، مشکلات می تواند مضاعف گردد ). در صورت نیاز به تست اسکریپت ها و یا اجرای سرویس های اضافه ، می بایست عملیات مورد نظر خود را از طریق یک کامپیوتر ایزوله شده انجام داد (هرگز از کامپیوتری که به شبکه متصل است در این راستا استفاده نگردد ) .

● اشتباهات متداول مدیران سازمان ها

مدیران سازمان، به افرادی اطلاق می گردد که مسیولیت مدیریت ، هدایت و توسعه سازمان را بر عهده داشته و با منابع متفاوت موجود در سازمان نظیر بودجه ، سروکار دارند. امروزه استفاده از اینترنت توسط سازمان ها و موسسات ، مزایای متعددی را بدنبال دارد. واژه " تجارت الکترونیکی" بسیار متداول و استراتژی تجارت الکترونیکی ، از جمله مواردی است که در هر برنامه ریزی تجاری به آن توجه خاص می گردد. در صورتیکه سازمان ها و موسسات دارای یک استراتژی امنیتی مشخص شده ای نباشند ، اتصال به شبکه جهانی تهدیدی در ارتباط با اطلاعات حساس خواهد بود. در ادامه به برخی از اشتباهات متداول که از ناحیه مدیران سازمان بروز و تاثیر منفی در ارتباط با امنیت اطلاعات در سازمان را بدنبال خواهد داشت ، اشاره می گردد :

▪ مورد یک : استخدام کارشناسان آموزش ندیده و غیرخبره

بدون تردید ، کارشناسان آموزش دیده و خبره ، یکی از منابع ارزشمند درهر سازمان محسوب می گردند. همواره می بایست از کارشناسان ورزیده در ارتباط با امنیت در یک سازمان استفاده گردد. فرصت سعی و خطاء نیست و ممکن است در این محدوده زمانی چیزی را که یک سازمان از دست می دهد بمراتب بیشتر از چیزی است که می خواهد بدست آورد. امنیت اطلاعات از جمله مقولاتی است که برای یک سازمان دارای جایگاهی است و همواره می بایست بهترین تصمیم دررابطه با استفاده از منابع انسانی ماهر ، اتخاذ گردد. استفاده از یک کارشناس غیر ماهر در امور امنیت اطلاعات و شبکه در یک سازمان ، خود تهدیدی امنیتی است که بر سایر تهدیدات موجود اضافه خواهد شد . ( ما نمی توانیم مسیولیت پیاده سازی استراتژی امنیتی در سازمان را به افرادی واگذار نماییم که در این رابطه اطلاعات و دانش لازم را ندارند ) .

▪ مورد دوم : فقدان آگاهی لازم در رابطه با تاثیر یک ضعف امنیتی بر عملکرد سازمان

بسیاری از مدیران سازمان بر این باور می باشند که " این مسیله برای ما اتفاق نخواهد افتاد " و بر همین اساس و طرز فکر به مقوله امنیت نگاه می نمایند . بدیهی است در صورت بروز مشکل در سازمان ، امکان عکس العمل مناسب در مقابل خطرات و تهدیدات احتمالی وجود نخواهد داشت . این مسیله می تواند بدلیل عدم آشنایی با ابعاد و اثرات یک ضعف امنیتی در سازمان باشد . در این رابطه لازم است به این نکته اشاره گردد که همواره مشکل برای دیگران بوجود نمی آید و ما نیز در معرض مشکلات فراوانی قرار خواهیم داشت .بنابراین لازم است همواره و بصورت مستمر مدیران سازمان نسبت به اثرات احتمالی یک ضعف امنیتی توجیه و دانش لازم در اختیار آنان قرار گیرد . در صورت بروز یک مشکل امنیتی در سازمان ، مسیله بوجود آمده محدود به خود سازمان نشده و می تواند اثرات منفی متعددی در ارتباط با ادامه فعالیت سازمان را بدنبال داشته باشد. در عصر اطلاعات و دنیای شدید رقابت ، کافی است سازمانی لحظاتی آنچیزی باشد که نمی بایست باشد ، همین امر کافی است که تلاش چندین ساله یک سازمان هرز و در برخی حالات فرصت جبران آن نیز وجود نخواهد داشت .

● تاثیر منفی بر سایر فعالیت های تجاری online سازمان

▪ عاملی برای توزیع اطلاعات غیر مفید و غیر قابل استفاده در یک چرخه تجاری

▪ عرضه اطلاعات حساس مشتریان به یک مهاجم و بمخاطره افتادن اطلاعات خصوصی مشتریان

▪ آسیب جدی وجهه سازمان و بدنبال آن از دست دادن مشتریان و همکاران تجاری

● مورد سوم : عدم تخصیص بودجه مناسب برای پرداختن به امنیت اطلاعات

مجاب نمودن یک مدیر سازمان مبنی بر اختصاص بودجه مناسب برای پرداختن به مقوله امنیت اطلاعات در سازمان از حمله مواردی است که چالش های خاص خود را خواهد داشت .مدیران، تمایل دارند بودجه را به حداقل مقدار خود برسانند، چراکه آنان یا اطلاعات محدودی در رابطه با تاثیر وجود ضعف های امنیتی در عملکرد سازمان را دارند و یا در برخی حالات بودجه ، آنان را برای اتخاذ تصمیم مناسب محدود می نماید.اینترنت یک شبکه جهانی است که فرصت های جذاب و نامحدود تجاری را برای هر بنگاه تجاری فراهم می نماید، با رعایت امنیت اطلاعات و حفا ظت مناسب از داده های حساس ،امکان استفاده از فرصت های تجاری بیشتری برای یک سازمان فراهم خواهد شد. با اختصاص یک بودجه مناسب برای پرداختن و بهاء دادن به مقوله امنیت اطلاعات در یک سازمان ، پیشگیری های لازم انجام ودر صورت بروز مسایل بحرانی ، امکان تشخیص سریع آنان و انجام واکنش های مناسب فراهم می گردد . بعبارت دیگر با در نظر گرفتن بودجه مناسب برای ایمن سازی سازمان ، بستر مناسب برای حفاظت سیستم ها و داده های حساس در یک سازمان فراهم خواهد شد . قطعا" تولید و عرضه سریع اطلاعات در سازمان های مدرن و مبتنی بر اطلاعات ، یکی از مهمترین شاخص های رشد در عصر حاضر بوده و هر آنچیزی که می تواند خللی در فرآیند فوق ایجاد نماید ، باعث توقف و گاها" برگشت به عقب یک سازمان ، می گردد.

● مورد چهارم : اتکاء کامل به ابزارها و محصولات تجاری

اگر از یک سازمان سوال شود که چگونه خود را در مقابل حملات حفاظت نموده اید ؟ اغلب آنان در پاسخ خواهند گفت :" ما از یک فایروال شناخته شده و یک برنامه ویروس یاب بر روی سرویس دهنده استفاده می کنیم ، بنابراین ما در مقابل حملات ایمن خواهیم بود " . توجه داشته باشید که امنیت یک فرآیند است نه یک محصول که با خریداری آن خیال خود را در ارتباط با امنیت راحت نماییم . مدیران سازمان لازم است شناخت مناسب و اولیه ای از پتانسل های عمومی یک فایروال و یا برنامه های ویروس یاب داشته باشند ( قادر به انجام چه کاری می باشند و چه کاری را نمی توانند انجام دهند. مثلا" اگر ویروس جدیدی نوشته و در شبکه توزیع گردد ، برنامه های ویروس یاب موجود قادر به تشخیص و برخورد با آن نخواهند بود.این نوع برنامه ها صرفا" پس از مطرح شدن یک ویروس و آنالیز نحوه عملکرد آن می بایست بهنگام شده تا بتوانند در صورت بروز وضعیتی مشابه با آن برخورد نمایند) . ابزارهایی همچون فایروال و یا برنامه های ویروس یاب ، بخشی از فرآیند مربوط به ایمن سازی اطلاعات حساس در یک سازمان بوده و با بکارگیری آنان نمی توان این ادعا را داشت که آنان سازمان را بطور کامل در مقابل تهاجمات ، حفاظت خواهند نمود .

● مورد پنجم : یک مرتبه سرمایه گذاری در ارتباط با امنیت

امنیت مفهمومی فراگیر و گسترده بوده که نیازمند هماهنگی و سرمایه گذاری در دو بعد تکنولوژی و آموزش است. هر روز ما شاهد ظهور تکنولوژی های جدیدی می باشیم . ما نمی توانیم در مواجهه با یک تکنولوژی جدید بصورت انفعالی برخورد و یا عنوان نماییم که ضرورتی به استفاده از این تکنولوژی خاص را نداریم . بکارگیری تکنولوژی عملا" صرفه جویی در زمان و سرمایه مادی را بدنبال داشته و این امر باعث ارایه سرویس های مطلوبتر و ارزانتر به مشتریان خواهد شد. موضوع فوق هم از جنبه یک سازمان حایز اهمیت است و هم از نظر مشتریان ، چراکه ارایه سرویس مطلوب با قیمت تمام شده مناسب یکی از مهمترین اهداف هر بنگاه تجاری محسوب شده و مشتریان نیز همواره بدنبال استفاده از سرویس ها و خدمات با کیفیت و قیمت مناسب می باشند. استفاده از تکنولوژی های جدید و سرویس های مرتبط با آنان،همواره تهدیدات خاص خود را بدنبال خواهد داشت . بنابراین لازم است به این موضوع توجه شود که امنیت یک سرمایه گذاری پیوسته را طلب می نماید، چراکه با بخدمت گرفتن تکنولوژی ها ی نو بمنظور افزایش بهره وری در یک سازمان ، زمینه پرداختن به امنیت می بایست مجددا" و در ارتباط با تکنولوژی مربوطه بررسی و در صورت لزوم سرمایه گذاری لازم در ارتباط با آن صورت پذیرد . تفکر اینکه، امنیت یک نوع سرمایه گذاری یکبار مصرف است ، می تواند از یکطرف سازمان را در استفاده از تکنولوژی ها ی نو با تردید مواجه سازد و از طرف دیگر با توجه به نگرش به مقوله امنیت ( یکبار مصرف ) ، بهاء لازم به آن داده نشده و شروع مناسبی برای پیاده سازی یک سیستم امنیتی و حفاظتی مناسب را نداشته باشیم .

● اشتباهات متداول کاربران معمولی

کاربران ، به افرادی اطلاق می گردد که طی روز با داده ها ی حساس در یک سازمان سروکار داشته و تصمیمات و فعالیت های آنان، داده ها ی حساس و مقوله امنیت و حفاظت از اطلاعات را تحت تاثیر مستقیم قرار خواهد داد. در ادامه با برخی از اشتباهات متداولی که این نوع استفاده کنندگان از سیستم و شبکه مرتکب می شوند ، اشاره می گردد.

▪ مورد یک : تخطی از سیاست امنینی سازمان

سیاست امنیتی سازمان ، اعلامیه ای است که بصورت جامع ، مسیولیت هر یک از پرسنل سازمان ( افرادیکه به اطلاعات و سیستم های حساس در سازمان دستیابی دارند ) در ارتباط با امنیت اطلاعات و شبکه را تعریف و مشخص می نماید. سند و یا اعلامیه مورد نظر ، بعنوان بخش لاینفک در هر مدل امنیتی بکارگرفته شده در سازمان محسوب می گردد.هدف عمده اعلامیه فوق ، ارایه روشی آسان بمنظور شناخت و درک ساده نحوه حفاظت سیستم های سازمان در زمان استفاده است . کاربران معمولی ، عموما" تمایل به تخطی از سیاست های تدوین شده امنیتی در یک سازمان را داشته و این موضوع می تواند عاملی مهم برای تحت تاثیر قراردادن سیستم های حساس و اطلاعات مهم سازمان در مواجهه با یک تهدید باشد. پیامد این نوع عملیات ، بروز اشکال و خرابی در رابطه با اطلاعات ارزشمند در یک سازمان خواهد بود.بهمین دلیل است که اکیدا" توصیه می گردد که اطلاعات لازم در رابطه با نقش کاربران در تبعیت از سیاست های امنیتی در سازمان به آنان یادآوری و بر آن تاکید گردد .

▪ مورد دوم : ارسال داده حساس بر روی کامپیوترهای منزل

یکی از خطرناکترین روش ها در رابطه با داده های حساس موجود در یک سازمان ، فعالیتی است که باعث غیر فعال شدن تمامی پیشگیری های امنیتی ایجادشده و در گیر شدن آنان در یک فرآیند غیر امنیتی می گردد . پرسنل سازمان عادت دارند،اطلاعات حساس سازمان را بر روی کامپیوتر منزل خود فوروارد ( ارسال ) نمایند . در حقیقت کاربران تمایل به فوروارد نمودن یک پروژه ناتمام و یا برنامه ریزی تجاری به کامپیوتر منازل خود را داشته تا از این طریق امکان اتمام کار خود در منزل را پیدا نمایند. کاربران به این موضوع توجه نکرده اند که تغییر محیط ایمن سازمان با کامپیوتر منزل خود که دارای ایمنی بمراتب کمتری است ، بطور جدی اطلاعات را در معرض آسیب و تهاجم قرار خواهد داد . در صورتیکه ضروری است که اطلاعات را به کامپیوترهای منزل فوروارد نمود ، یک سطح مناسب ایمنی می بایست وجود داشته باشد تا این اطمینان بوجود آید که نوت بوک ها و یا کامپیوترهای منازل در مقابل مهاجمین اطلاعاتی حفاظت شده و ایمن می باشند.

▪ مورد سوم : یاداشت داده های حساس و ذخیره غیرایمن آنان

ایجاد و نگهداری رمزهای عبور قدرتمند ، فرآیندی مستمر است که همواره می بایست مورد توجه قرار گیرد. کاربران همواره از این موضوع نفرت دارند که رمزعبورهایی را ایجاد نمایند که قادر به بخاطرآوردن آن نمی باشند. سیاست امنیتی تدوین شده سازمان می بایست تعیین نماید که یک رمز عبور چگونه می بایست ایجاد و نگهداری گردد. بخاطر سپردن چنین رمزعبوری همواره مسایل خاص خود را خواهد داشت . بمنظور حل اینچنین مشکلی ، کاربران تمایل دارند که یاداشت های مخفی را نوشته و آنها را زیر صفحه کلید ، کیف جیبی و یا هر مکان دیگر در محل کار خود نگهداری نمایند. یاداشت ها ی فوق ، شامل اطلاعات حساس در ارتباط با داده های مربوط به رمزعبور و سایر موارد مرتبط است .استفاده از روشهای فوق برای نگهداری اطلاعات ، یک تخطی امنیتی است .دراین راستا لازم است ،کاربران توجیه و به آنان آگاهی لازم داده شود که با عدم رعایت موارد مشخص شده امنیتی ،پتانسیل های لازم بمنظور بروز مشکل در سیستم افزایش خواهد یافت . لازم است به کاربران ، روش ها و تکنیک های متفاوت بخاطر سپردن رمز عبور آموزش داده شود تا زمینه استفاده کاربران از یاداشت برای ثبت اینگونه اطلاعات حساس کاهش یابد . سناریوی های متفاوت برای آنان تشریح و گفته شود که یک مهاجم با استفاده از چه روش هایی ممکن است به اطلاعات ثبت شده در یاداشت ها ، دست پیدا نموده و زمینه بروز مشکل را فراهم نماید.

▪ مورد چهارم : دریافت فایل از سایت های غیر مطمین

یکی از سرویس های اینترنت امکان دریافت فایل توسط کاربران است . کاربران بمنظور دریافت فایل از اینترنت ، اغلب از امتیازات خود تعدی و حتی سیاست ها ی موجود در سازمان را در معرض مخاطره و آسیب قرار می دهند . دریافت فایل از وب سایت های گمنام و یا غیر مطمین باعث کمک در توزیع برنامه های مهاجم در اینترنت می گردد. بدین ترتیب ما بعنوان ابزاری برای توزیع یک برنامه مخرب در اینترنت تبدیل خواهیم شد. فایل ها و برنامه های دریافتی پس از آلودگی به نوع خاصی از برنامه مخرب ( ویروس ، کرم ، اسب تراوا ) ، می تواند تاثیرات منفی فراوانی را در ارتباط با عملکرد یک سازمان بدنبال داشته باشد .کاربران می بایست بندرت فایل هایی را از اینترنت دریافت در مواردیکه ضرورت این کار حس و به برنامه ای خاص نیاز باشد ، اکیدا" توصیه می گردد که موضوع با دپارتمان IT ( یا سایر بخش های مسیول در سازمان ) درمیان گذاشته شود تا آنان بر اساس تجربه و دانش خود ، اقدام به تهیه برنامه مورد نظر از منابع مطمین نمایند .

▪ مورد پنجم : عدم رعایت امنیت فیزیکی

میزان آگاهی و دانش کاربران در رابطه با رعایت مسایل ایمنی خصوصا" امنیت فیزیکی ، بطرز کاملا" محسوسی افزایش امنیت و حفاظت داده ها ی حساس در یک سازمان را بدنبال خواهد داشت . عموما" ، رفتار کاربران در زمان استفاده از ایستگاه های کاری سازمان سهل انگارانه و فاقد سوادعمومی ایمنی است . کاربران ، اغلب ایستگاههای کاری خود را بدون در نظر گرفتن امنیت فیزیکی رها و screensaver آنان ، بندرت دارای رمز عبور بوده و می تواند باعث بروزمسایل متعددی گردد. به کاربران می بایست آموزش های لازم در رابطه با استراتژی های متفاوت بمنظور استفاده از سیستم های سازمان داده شود : مطمین شوید آنها قادرند بدرستی با اطلاعات حساس در سازمان برخورد نمایند و همواره پیامدهای عدم رعایت امنیت فیزیکی به آنان یادآوری گردد.

● خلاصه

در این مقاله به بررسی اهم اشتباهات متداول که ممکن است از جانب عوامل انسانی در یک سیستم کامپیوتری بروز نماید ، اشاره و گفتته شد که عدم رعایت مسایل مربوطه می تواند زمینه بروز مشکلات متعدد ایمنی در سازمان را بدنبال داشته باشد . موارداعلام شده را جدی گرفته و در صورت ضرورت مدل امنیتی جاری را بازسازی نمایید . به کاربران ، مدیران شبکه و حتی مدیران سازمان آموزش های لازم داده شود تا سطح آگاهی و اطلاعات آنان دررابطه با امنیت افزایش یابد( جملگی می بایست دارای یک سطح مناسب از سوادعمومی در ارتباط با امنیت اطلاعات باشیم ). تداوم عملیات یک سازمان در عصر حاضر ارتباط مستقیم به رعایت مسایل ایمنی توسط عوامل انسانی آن سازمان دارد.

شرکت سخا روش