چنان عقب می مانیم که نگو!

تغییرات با سرعت نور در حال وقوع است و انقلاب اطلاعاتی این بار توسط گوگل همه را به حیرت وا داشته است.

پیشرفت های حیرت آور گوگل در زمینه اطلاع رسانی چنان شگفت آور شده است که حتی تعقیب کردن آن برای افرادی که روزانه با این قبیل کارها سروکار دارند دشوار شده است. ساده ترین آنها دیجیتالی کردن صدها هزار کتاب است که این روزها کار همه آسان کرده و حجمی از اطلاعات در اختیار گذاشته است که حتی جمع و جور کردن آنها و جستجوی موارد مورد نیاز درآنها، گاه ماهها فرصت می خواهد.

کارهای گوگل در زمینه جغرافی، عکس، فیلم، ترجمه متون، ترتیب و تنظیم مقالات علمی، و اکنون ترجمه یک جای سایت هایی که به زبان های دیگر هست، همزمان به انگلیسی، از جمله تلاشهایی است که گوگل آغاز کرده و هر روز در بهبودی آنها تلاش می کند. گفته اند تا سال 2020 بیش از شصت درصد از کتابهای دنیا را دیجتیالی خواهند کرد.

استمداد گوگل از تمامی استعدادهای موجود بین المللی در سطح دانشگاه برای تقویت و ادامه کار خود، و خرید یا واسطه گری برای فروش برنامه های ایجاد شده توسط نخبگان از طریق گوگل با تقسیم منافع مادی آن بین خود و آنان، تلاش برای نزدیک کردن تمامی راه های عمومی اطلاع رسانی ماهواره ای اعم از رایانه، گوشی های همراه، تلویزیون و جز اینها و ... همه و همه نشان از آن دارد که عن قریب گوگل به یک غول اطلاعاتی تبدیل شده و ابزاری خواهد بود که می تواند این جهان بزرگ را بر روی یک صفحه ناچیز متمرکز کند. مهم ترین نکته خلاقیت است که با استفاده از امکانات فنی تلاش می کند دنیای جدید را به پیش ببرد.

به رغم تلاش قدرت های بزرگ و بسیاری از دولتها برای حفظ حریم های اطلاعاتی، گوگل نقش مهمی در شکستن این حریمها دارد.
 درست همان طور که در حد وسیعی می تواند به آنها  سرویس بدهد، بسیاری از اطلاعاتی را که روزگاری به دست عامه مردم نمی رسید، امروزه به راحتی در اختیار توده های مردم قرار می دهد.

 در واقع، شکستن حریم ها از عمومی ترین کارهایی است که گوگل انجام می دهد و انسان را وادار می کند تا زندگی اجتماعی و حتی فردی خود را بر اساس دیگری بنا کند. در واقع، دخالت گوگل در حوزه اخلاقی تا همین الان نیز بسیار جلو رفته و در آینده بسیار جدی تر خواهد شد.

امکان نوعی تحول عظیم در حوزه اخلاقی و اطلاعاتی در آینده نزدیک، می تواند تأثیر عمیقی روی زندگی ما بگذارد و این کاری است که دانشمندان همه حوزه ها به ویژه حقوق دانان و همین طور هادیان فکری جامعه را در هر عرصه وادار خواهد کرد تا راه کارهای تازه ای برای زندگی در دنیای آینده ترسیم کنند.

اما ما در کجای این تحولات قرار داریم؟‌ توانایی فنی ما در حوزه رایانه بسیار بالاست، به خصوص که اخیرا وزیرا ارتباط اعلام کردند که در چهارچوب قوانین، تمام تلاششان را به کار خواهند برد تا از این توان استفاده کرده مانع از استفاده ابزارهایی مانند vpn و دیگر فیلترشکنها شوند.
 البته بانکها را استثناء کردند اما نگفتند سایر دانشمندان و پژوهشگران برای ورود به عرصه های عمومی اطلاعات چه باید بکنند؟ ایشان چند بار تأکید کردند که از امکانات فنی و قدرت بالایی برای بستن تمامی راه هایی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرد، برخوردار هستند. اما ـ ایضا ـ نگفتند که در جهت اثباتی چه امکاناتی را در اختیار محققان و پژوهشگران که هر روز بیلشان به سنگهای سخت در این مسیر برخورد می کند و حتی امکان استفاده از یک لغتنامه ساده دهخدا را هم که خارج از کشور طراحی کرده ندارند، چه باید بکنند. رؤسای دانشگاه ها نیز که به اشارت، به نوعی دیگر محدویت های علمی و تبادل اطلاعات در سطح جهانی را تصویب کردند.

بگذریم. آرزو بسیار است و داشتن آن برای جوانان عیب نیست، اما کسانی مانند بنده که در سراشیبی قسمت پایانی زندگی قرار گرفته ایم چندان امیدوار نیستیم که در این زمینه راهی گشوده شود. با این حال، باید بدانیم دیر یا زود، چنان از کاروان عقب خواهیم افتاد که دیگر هوس رسیدن به سر کاروان را نخواهیم داشت و خیالمان از بابت همه چیز راحت خواهد شد.
بد نیست بگویم درست در همین فضا، بعضی از بهترین کسانی که کارهای دیجیتالی در قم و تهران داشتند، از سر بی توجهی به آی . تی کشور، کار آی. تی در سطح علمی و عمومی و معلوماتی را ترک کرده، جذب قوه قضائیه شدند تا پرونده های مجرمین را دیجیتالی کنند!! البته همین هم مهم است.

جای خوشبختی است که دانشمندان جوانی داریم که در جستجوی راه های تازه فعال ند و فارغ از این ناامیدی ها، چراغ امیدی در دل روشن دارند و با ورود حداقلی به فضاهای علمی جهانی، حداقل مشارکت در این تحولات جهانی را دنبال می کنند. امیدواریم دولت مردان به این افراد کمک کنند.


رسول جعفریان

عصر ایران