تلفیق مدیریت بحران و مدیریت استراتژیک: راهکاری جامع برای پایداری سازمان
چکیده
در دنیای پرتلاطم امروز، سازمانها بیش از هر زمان دیگری نیاز دارند همزمان با تدوین برنامه‌های بلندمدت، برای بحرانهای غیرمنتظره نیز آماده باشند. این مقاله به بررسی ارتباط تنگاتنگ و در عین حال مکمل بین دو حوزه‌ی کلیدی یعنی «مدیریت استراتژیک» و «مدیریت بحران» می‌پردازد. با تحلیل شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو رویکرد و تلفیق جنبه‌های پیش‌نگرانه و تدافعی آن‌ها، مدلی جامع ارائه می‌شود که به سازمانها کمک می‌کند علاوه بر حرکت هدفمند در بازار، از آسیب‌های بحران‌ها نیز مصون بمانند.
مقدمه
مدیریت بحران و مدیریت استراتژیک، سال‌ها به‌طور موازی اما جداگانه توسعه یافته‌اند. در حالی‌که مدیریت استراتژیک بر فرصت‌های بازار و رقابت تمرکز دارد، مدیریت بحران وظیفه پیش‌بینی، پیشگیری و واکنش به رویدادهای ناگهانی را بر عهده دارد. مقاله حاضر بر آن است که نشان دهد ادغام این دو رویکرد، نه تنها تضادی ایجاد نمی‌کند، بلکه مکمل هم بوده و منجر به ایجاد سیستمی پویا، منعطف و مقاوم در برابر تهدیدات می‌شود.
چرا تلفیق این دو دیدگاه ضروری است؟
برنامه‌ریزی استراتژیک اغلب بر مزیت‌های رقابتی و دستیابی به اهداف بلندمدت متمرکز است؛ اما بحران‌هایی نظیر نقص در فناوری، سلب اعتماد عمومی یا وقایع پیش‌بینی‌نشده می‌توانند مسیر استراتژی را به‌طور کامل مختل کنند. بسیاری از سازمانها آمادگی لازم برای چنین سناریوهایی را ندارند. در حالی که اگر اصول مدیریت بحران در فرآیند استراتژیک گنجانده شوند، سازمان از پایداری بیشتری برخوردار خواهد بود.
نقاط افتراق و اشتراک این دو حوزه
مدیریت بحران، بیش از آنکه بر اهداف مالی متمرکز باشد، بر کیفیت، امنیت و حفظ اعتماد عمومی تمرکز دارد. در مقابل، مدیریت استراتژیک نگاهی اقتصادی‌تر داشته و بیشتر به منافع سهامداران می‌پردازد. اما در نقاط اشتراک، هر دو فرآیندهایی سازمان‌محور هستند، نیاز به رهبری در سطح عالی دارند، ذی‌نفعان متعددی را درگیر می‌کنند و مستلزم تعامل با محیط بیرونی‌اند. همچنین هر دو به صورت یک فرآیند پیوسته شامل طراحی، اجرا و ارزیابی عمل می‌کنند.
فرآیند مدیریت بحران چگونه عمل می‌کند؟
فرآیند مدیریت بحران از سه گام اصلی تشکیل شده است:
شناسایی و تحلیل بحرانهای احتمالی
تدوین و اجرای برنامه‌های واکنش و پیشگیری
ارزیابی عملکرد و یادگیری از بحران‌ها
تحقیقات نشان می‌دهد که تنها زمانی این فرآیند مؤثر خواهد بود که به‌صورت ساختاریافته و با حمایت کامل مدیران ارشد دنبال شود.
مدلی برای ادغام استراتژی و بحران
در مدل پیشنهادی، فرآیند مدیریت بحران مستقیماً در دو بخش کلیدی مدیریت استراتژیک — یعنی «صورت‌بندی» و «اجرای استراتژی» — گنجانده می‌شود. برای مثال، پیش از تدوین استراتژی، باید تهدیدهای بالقوه و نقاط آسیب‌پذیر سازمان شناسایی شوند. در حین اجرا نیز، تیم‌های مدیریت بحران باید در کنار واحدهای اجرایی فعالیت کنند تا در صورت بروز اختلال، واکنش سریع و مؤثر داشته باشند.
نتیجه‌گیری
سازمانها برای بقا در شرایط بی‌ثبات امروزی، به چیزی فراتر از استراتژی نیاز دارند. تنها سازمان‌هایی که نگاه ترکیبی و جامع به مدیریت دارند — یعنی هم برای آینده برنامه دارند و هم برای بحران آماده‌اند — می‌توانند در مسیر موفقیت پایدار بمانند. تلفیق مدیریت بحران با مدیریت استراتژیک نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای قرن بیست‌و‌یکم است.
یک نظر اضافه کنید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد.زمینه های مورد نیاز هستند علامت گذاری شده *
امتیاز شما